"2015 yılında 277 işçi, 2016 Mart ayında 28 işçi, yüksekten düşerek hayatını kaybetti"

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre 2015 yılında yine Türkiye’nin hemen hemen her yerinde iş ölümü yaşandı. En çok ölümlü kaza ise İstanbul’da meydana geldi. 2015 yılında 423 işçi inşaatlarda çalışırken, 298 işçi yüksekten düşerek hayatını kaybetti. 2016 yılının ilk üç ayında ise 415 iş ölümü yaşanırken, sadece Mart ayında düşme nedeniyle 28, nesne düşmesi ve çarpması nedeniyle 4 işçi öldü.

Çatı Sanayici ve İşadamları Derneği (ÇATIDER) Başkanı Nazım Yavuz, Türkiye’nin iş kazalarında Avrupa ve dünya genelinde maalesef üst sıralarda yer aldığını belirterek, “Ülkemizde son 10 yılda yaklaşık 11 bin işçi, iş kazalarında hayatını kaybetti. İnşaat sektörü, en fazla işçi ölümünün yaşandığı iş kolları arasında yer alıyor. Bu konuda alınan yasal tedbirler kadar eğitim de çok önemli, yasal düzenlemeler tek başına sorunu çözemez” dedi.

Eğitimsizlik ve ihmal, can alıyor

Yavuz, inşaat sektöründe meydana gelen kazaların ilk sırasında ‘yüksekten düşme’ olaylarının yer aldığını, ardından en çok malzeme düşmesi ve sıçraması olaylarının ölüm ve yaralanmalara yol açtığını vurgulayarak, şunları söyledi:

"Bu kazalarının sık görülmesinin temel sebepleri arasında, eğitimsizlik, ihmal, iş yerlerinde güvenlik önlemlerinin alınmaması ve işverenin bu tür önlemleri maliyet olarak görmesi gibi nedenler var. Standart bir iskele, uygun bir emniyet kemeri, kenar korumaları ya da en basitinden bir ağ gerilmesi bile düşmeleri önemli bir oranda engelleyebilir. İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin meslek içine yayılması ve bu konudaki bilinç düzeyinin, sektörde yer alan herkesi kapsayacak biçimde yükseltilmesi gerekiyor."

İş kazalarının yüzde 98’i insan hatası kaynaklı

İş kazalarının yüzde 98’inin insan hatasından kaynakladığını belirten Yavuz, şunları söyledi: “İnşaat sektörünün en önemli kollarından biri olan çatılarda çalışacak kişilerin yüksekte çalışma ve iş güvenliği konularında eğitimleri ve sertifikaları olmalı. ÇATIDER olarak konuyla ilgili hem ustalara hem de işverenlere yönelik eğitimler veriyoruz. 2013 yılında Milli Eğitim Bakanlığı ile bir protokol imzaladık ve Antalya’dan Sinop’a, Gaziantep’ten İzmir’e kadar Türkiye genelinde, bünyesinde İnşaat Teknolojisi Çatıcılık Dalı olan toplam 19 meslek lisesinde sektöre yönelik ‘Çatıcılık Kursu’ açma yetkisi aldık. 2014 Aralık ayı içinde Antalya’da Halk Eğitim ve Muratpaşa Meslek Lisesi ile birlikte açtığımız ‘Uyum ve Geliştirme’ kursu ile 24 çatıcıya belge verdik. 2015 Şubat ayı içinde Ankara’da Mimar Sinan Meslek Lisesi ile birlikte açtığımız kursları başarı ile bitiren 25 çatı ustası belgelendirildi. Kursiyerler Milli Eğitim Bakanlığı onaylı belge ile “ağır ve tehlikeli iş sınıfındaki çatı işlerinde çalışma hakkını” elde ediyor.  Kurslarımızda çatı sistemleri eğitiminin yanında önemli bir başlığı ‘iş güvenliği ve işçi sağlığı’ oluşturuyor.”

Ağır cezai yaptırımlar

İş sağlığı ve güvenliği konusunda işverenlere büyük görev düştüğünü söyleyen Yavuz, “2013 yılı itibarıyla yürürlüğe giren 6331 Sayılı Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu, bir çalışanı dahi olsa tüm işverenleri ilgilendiriyor, işverene birçok yükümlülük getiriyor ve ağır cezai yaptırımlar öngörüyordu. Kanunla ilgili 23 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan değişikliklerin de, duyarlılığı artıracağına inanıyoruz” dedi.

Mesleki yeterlilik belgesi olmayanlar 26 Mayıs’tan itibaren çalışamayacak

Yapılan yasal düzenlemeyle aralarında inşaat ve yalıtım sektörünün de bulunduğu 40 meslekte yeterlilik belgesi olmayan, 26 Mayıs 2016'dan itibaren çalışamayacak. Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanların mutlaka belge sahibi olması gerekiyor.

İlgili yasal düzenlemede yer alan hükümler şunlar:

• İş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermeyen işverene, her aykırılık için ayrı ayrı çalışan başına 500 lira, işin durdurulması nedeniyle işsiz kalanlara ücretlerini ödeme veya başka iş verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene ihlale uğrayan her çalışan için aykırılığın devam ettiği her ay için 1000 lira, çalışanlarına standartlara uygun ve CE işaretli kişisel koruyucu donanım temin etmeyen işverenlere çalışan başına 500 lira ceza verilecek. Bu oran çalıştırılan kişi ve tehlike sınıfına göre %10 ile %200 arası artırılarak uygulanabilecek.
• Yeni kanuna göre, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, standardı yayımlanan ve tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren 12 ay sonra kanundaki esaslara göre mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişiler çalıştırılamayacak. Bu alandaki denetimleri iş müfettişleri gerçekleştirecek. Bu hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekillerine her bir çalışan için 500 lira idari para cezası verilecek.

İş Sağlığı ve Güvenliği açısından örnek bir uygulamada şunlar olmalı:

• İşyerinde iş güvenliği uzmanları ve iş yeri hekimleri bulunmalı,
• İşyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamları oluşturulmalı,
• İşyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmış ve güncelleniyor olmalı,
• Çalışanlar işe başlamadan önce sağlık taramasından geçmeli,
• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan çatı işlerinde çalışacaklar yaptıkları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu almalı,
• İşyerleri acil durumlara karşı hazırlıklı olmalı, acil durum planı hazırlanmalı,
• Çalışan alanlarda aktif (kişisel koruma) ve pasif (toplu koruma) emniyet tedbirleri alınmalı,
• Çalışanların işlerine uygun emniyet donanımları bulunmalı.